Wat is een radioantenne voor ham? Complete gids

Antennes spelen een belangrijke rol in elke radioamateurinstallatie omdat de juiste antenne het signaal drastisch kan verbeteren en het communicatiebereik kan vergroten, waardoor nauwkeurige en betrouwbare communicatie gegarandeerd wordt. Er zijn tegenwoordig verschillende soorten antennes voor radioamateurs beschikbaar, elk ontworpen voor specifieke toepassingen. Een goed begrip van deze antennes is essentieel voor het bereiken van optimale prestaties. 

In dit artikel wordt uitgelegd wat een radioantenne is, welke verschillende soorten beschikbaar zijn, wat hun voordelen zijn en wat de praktische toepassingen zijn. Ook wordt een eenvoudige handleiding gegeven voor het selecteren van de beste radioantenne voor een specifieke toepassing.

Inleiding tot Ham Radio

Een radioantenne voor ham is het belangrijkste apparaat in radiosystemen voor ham om radiosignalen te zenden en te ontvangen. Deze antennes zijn verkrijgbaar in verschillende vormen en maten en werken op een groot aantal frequentiebanden. Dit maakt ze veelzijdig en een populaire keuze voor verschillende toepassingen buiten ham radiosystemen. Het primaire doel van een radioantenne voor ham is om de transmissie en ontvangst van informatie over lange afstanden mogelijk te maken. Het kiezen van de juiste radioamateur antennes en het op de juiste manier installeren en onderhouden ervan zorgt voor een efficiënte en betrouwbare gegevensoverdracht via radiosignalen.

Soorten radioamateurantennes

Het gebruikte type antenne bepaalt de prestaties van het radiosysteem en hoe goed je verbinding kunt maken met verre stations. Er zijn vele soorten hamantennes op de markt en enkele van de meest common types worden hieronder besproken.

• Rubberen eendenantenne

Eendenantennes, ook bekend als zweepantennes of handantennes, worden veel gebruikt. Deze antennes bestaan eigenlijk uit een spoel draden bedekt met een korte buis van rubber of plastic, vandaar de naam badeend. Ze worden geleverd met een mannelijke/vrouwelijke SMA-connector om aan de radio-eenheid te bevestigen. Deze antennes zijn veelzijdig, waardoor ze geschikt zijn voor een groot aantal toepassingen. Ze zijn ook relatief goedkoper. Ze zijn echter minder duurzaam en hebben over het algemeen een beperkt bereik.

• Yagi antenne

Yagi-antennes staan ook bekend als Yagi-uda antennes of straalantennes. Yagi-antennes zijn richtantennes en zijn ontworpen om signalen in een bepaalde richting te zenden en te ontvangen. Ze bestaan meestal uit een aangedreven element dat meestal een dipool van een halve golflengte is, een reflector achter de dipool om de golven terug te kaatsen naar de dipool, en een of meer directoren parallel aan weerszijden van de lange balkachtige structuur om de radiogolven te focussen. Yagi-antennes worden gebruikt bij FM-radio, televisie, draadloze netwerken, aardse communicatie en satellieten. Yagi-antennes zijn ideaal voor communicatie over lange afstanden vanwege hun hoge versterking en richtingsgevoeligheid, die de signaalsterkte verbeteren. Echter, yagi antennes zijn over het algemeen omvangrijke constructies die veel ruimte, de juiste plaatsing en nauwkeurige uitlijning vereisen voor optimale functionaliteit. Ze kunnen ook een beperkte bandbreedte hebben.

• Glasvezel antenne

Bij glasvezelantennes voor radioamateurs wordt het geleidende element meestal omsloten door een staaf van glasvezel. Glasvezel biedt een balans tussen flexibiliteit en robuustheid, waardoor deze antennes geschikt zijn voor gebruik in verschillende toepassingen, waaronder mobiele opstellingen.

• Dipoolantenne

Dipoolantennes zijn een van de populairste soorten radioantennes voor radioamateurs. Ze bestaan uit een draad of een metalen staaf die in het midden is gesplitst en waarop een voedingslijn is aangesloten. Dipoolantennes zijn eenvoudig, gemakkelijk te bouwen en betaalbaar, waardoor ze een veelzijdige optie zijn voor veel toepassingen. Ze hebben echter een beperkte bandbreedte en vereisen de juiste hoogte en oriëntatie voor optimale prestaties. Ze presteren het best bij middenbereik toepassingen omdat ze over het algemeen gevoelig zijn voor interferentie van nabijgelegen objecten.   

• Viervoudige antenne

Quad antennes staan ook bekend als kubusantennes of kubusvormige quad antennes. Het zijn richtantennes die bestaan uit een of meer vierkante of rechthoekige lussen die functioneren als antenne-elementen. Quad antennes kunnen werken op meerdere frequentiebanden zoals UHF, VHF en HF. De richtbaarheid van de antenne verbetert met het aantal lussen in de antenne. De lussen, meestal gemaakt van koperen buizen, worden ondersteund door spreiderarmen-horizontale structuren die verbonden zijn met de hoofdmast. Deze antennes hebben meestal een hoge versterking en richtingsgevoeligheid en zijn minder gevoelig voor interferentie. Ze zijn echter omvangrijk en vereisen de juiste ondersteuningsstructuren. Quad antennes behoren tot de moeilijkste en meest complexe typen antennes om te bouwen en vereisen ook precieze afstelling en positionering voor optimale prestaties.

• Log-Periodieke Antennes

Log-periodieke antennes zijn directionele antennes die over een breed frequentiespectrum kunnen werken. Ze bestaan uit meerdere elementen die in een specifiek patroon op een boom gemonteerd zijn en via een transmissielijn gevoed worden. Log-periodieke antennes zijn enigszins complex om te bouwen en op te stellen, maar ze bieden geweldige prestaties in termen van versterking en richtingsgevoeligheid over een breed frequentiebereik. Deze antennes zijn geschikt voor gebruik op meerdere banden.

Het frequentiebereik van radioamateurantennes

Antennes voor radioamateurs worden gebruikt op een groot aantal frequenties en de exacte werkfrequenties kunnen licht verschillen per regio, zoals in de VS en Europa. Ham radio's kunnen worden ingedeeld op basis van hun werkfrequentiebanden als LF, MF, HF, VHF en UHF, de ham antennes zijn ontworpen om deze frequenties te ondersteunen.

• Lage frequentie (LF)

Deze ligt meestal tussen 30 kHz en 300 kHz. Deze band ligt rond de 2200 meter en wordt meestal gebruikt voor data, spraak en CW (morsecode) uitzendingen.

• Middenfrequentie (MF)

MF ham antennes hebben twee banden van 630 meter en 160 meter aan weerszijden van de AM omroepbanden. De 630 meter band werkt over het algemeen in het 472 kHz tot 479 kHz bereik, terwijl de 160 meter band over het algemeen in het 1,8 MHz tot 2 MHz bereik werkt. HAM-antennes voor de middenfrequentieband zijn meestal bedoeld voor data, spraak en CW (morsecode) uitzendingen.

• Hoge frequentie (HF)

Dit is verder onderverdeeld in verschillende banden zoals 10m (28.000 MHz tot 29.700 MHZ), 12m (24.890 MHz tot 24.990 MHz ), 15m (21.025 MHz tot 21.450 MHz), 17m (18.068 MHz tot 18.110 MHz), 20m (14.0 MHz tot 14.35 MHz), 30m (10.1 MHZ tot 10.15 MHz), 40m (7 MHz tot 7.3 MHz).0 MHz tot 14.35 MHz), 30m (10.1 MHZ tot 10.15 MHz), 40m (7 MHz tot 7.3 MHz), 60m (5332 kHz, 5348 kHz, 5358.5 kHz, 5373 kHz en 5405 kHz. ) en 80m (3.5 MHz tot 4.0 MHz) banden. Dit bereik wordt meestal gebruikt voor commcommunicatie over lange afstanden, waaronder CW-, data-, spraak- en beeldtransmissies.

• Zeer Hoge Frequentie (VHF)

Dit ligt over het algemeen tussen 30 MHz en 300 MHz en is onderverdeeld in drie banden: 6 meter (50,0 MHz tot 50,1 MHz), 2 meter (144,0 MHz tot 144,1 MHz ) en 1,25 meter (219,0 MHz tot 225,0 MHz). Dit bereik wordt meestal gebruikt voor tweeweg spraakcommunicatie door openbare diensten en in landelijke gebieden voor hun dagelijkse radiobehoeften.

• Ultra Hoge Frequentie (UHF)

Deze ligt over het algemeen tussen 300 MHz en 1 GHz en is onderverdeeld in drie banden: een bereik van 70 centimeter (420.0 MHz tot 450.0), een bereik van 33 centimeter (902.0 MHZ tot 928.0 MHz) en een bereik van 23 centimeter (1270 MHz tot 1300 MHz). Ze worden meestal gebruikt voor spraakcommunicatie door openbare diensten en in stedelijke gebieden voor dagelijkse radiobehoeften. Deze frequentiebanden worden ook gebruikt voor spraak-, beeld-, data- en morsecodetransmissies.

Toepassingen van Ham Radio Antenne

Antennes voor radioamateurs zijn zeer veelzijdig en daarom worden ze in veel verschillende systemen geïntegreerd. Hoewel hamantennes voornamelijk worden gebruikt in hamradio's, worden deze antennes daarnaast ook gebruikt op gebieden zoals telecommunicatie, satelliet, militair, lucht- en ruimtevaart, defensie, surveillance, veiligheid thuis, openbare veiligheid, draadloze communicatie, enz.

Antennes voor radioamateurs zijn ook erg handig voor communicatie in noodsituaties. Radioantennes zijn een populaire keuze onder hulpverleners voor betrouwbare lokale communicatie bij rampen. Eindgevoede radioamateurantennes zijn een goede keuze voor draagbare activiteiten zoals kamperen, velddagen en andere buitenactiviteiten.

Antennes voor radioamateurs worden ook gebruikt om stedelijke uitdagingen te overwinnen, omdat antennes zoals lusantennes goed presteren in omgevingen met veel ruis, waardoor ze ideaal zijn voor operators in steden of gebieden waar het gebruik van grote antennes onpraktisch kan zijn.

Antennes voor radioamateurs zijn ook nuttig voor de openbare veiligheid. Ze worden gebruikt om te communiceren tijdens openbare evenementen wanneer conventionele communicatiemethoden buiten gebruik zijn of bestaande data- en spraaknetwerken buiten werking of ontoereikend zijn.

De voordelen van een hamradioantenne

Antennes voor radioamateurs bieden verschillende voordelen, waardoor ze een populaire keuze zijn voor verschillende toepassingen. Hieronder worden enkele van de belangrijkste voordelen besproken.

• Antennes voor radioamateurs zijn zeer veelzijdig. Deze antennes zijn verkrijgbaar in verschillende vormen, types, richtingen en werkfrequenties. Zo is het mogelijk om ze in een breed scala aan toepassingen te gebruiken.
• Ham-antennes kunnen eenvoudig worden geconfigureerd en gekoppeld aan computers voor datatransmissie of -ontvangst.
• Antennes voor radioamateurs zijn effectief dankzij hun robuuste ontwerpen, waardoor ze betrouwbare prestaties blijven leveren in verschillende omgevingsomstandigheden.
• Antennes voor radioamateurs zijn effectief in noodsituaties wanneer andere systemen door een storing uitvallen.
• Antennes voor radioamateurs zijn meestal minder duur dan andere antennes. Door hun kosteneffectiviteit en eenvoud zijn ze een betaalbare keuze voor veel dagelijkse toepassingen.

Afstemming en resonantie

Het afstemmen van een amateurantenne om deze resonant te maken voor een bepaalde frequentieband of -banden is een belangrijke factor bij radioamateurisme. De meest gebruikte apparatuur voor het afstemmen en testen van antennesystemen voor radioamateurs is een SWR-meter. Dit handige apparaat kan je veel informatie geven over een antenne. Een SWR-meter kan aangeven of een antenne te lang of te kort is, wat de resonantiefrequentie van de antenne is en wat de impedantie is. Onstabiele SWR-metingen wijzen meestal op problemen in de voedingslijn of antenne. Het meet hoe goed de antenne is afgestemd op de zender of ontvanger op een specifieke frequentie.

Een ideale SWR-waarde van 1:1 geeft aan dat de antenne maximaal vermogen uitstraalt. Hogere waarden geven aan dat er wat vermogen wordt teruggekaatst naar de radioapparatuur. Er moeten de nodige aanpassingen worden gedaan om de antenne af te stemmen om de laagst mogelijke SWR-waarde te verkrijgen binnen het doelfrequentiebereik. Bij het zenden zullen de signalen sterker en duidelijker zijn met een afgestemde antenne en bij het ontvangen zullen meer frequentiebanden worden ontvangen met minder interferentie. Een goede afstemming haalt dus het beste uit de antenne.

De juiste radioamateurantenne kiezen

Bij het kiezen van een radioamateurantenne moet je rekening houden met verschillende factoren. De meest kritieke factor is de werkfrequentie van het apparaat. De antenne en de toepassing moeten compatibele frequenties hebben voor optimale prestaties. De werkfrequentie voor de toepassing moet worden bepaald en vervolgens moet een antenne worden gekozen die is ontworpen om in die specifieke frequentieband te werken.

Het is ook cruciaal om rekening te houden met het type communicatie en de prestatievereisten van de toepassing, zoals lange afstand, directioneel, versterking, enz. Het kiezen van het juiste type ham antenne vereist enige analyse van de toepassingseisen omdat verschillende soorten ham antennes het beste presteren voor verschillende gebruikssituaties.

Een andere factor om rekening mee te houden is de locatie van de antenneopstelling, de benodigde ruimte, de plaatsing en het gemak van installatie en uitlijning. Het is ook belangrijk om rekening te houden met storingen in de omgeving. Ham-antennes zijn over het algemeen betaalbaar, maar het is belangrijk om rekening te houden met de totale kosten van de antenne, inclusief installatie- en onderhoudskosten.

De impedantie van de antenne moet overeenkomen met de impedantie van de radio of een ander werkend apparaat. Om storingen en signaalverlies te minimaliseren, is het belangrijk om de juiste hardware te kiezen voor de antenneopstelling, inclusief de juiste kabels en connectoren. Door de juiste antenne te kiezen verbeter je het signaal en vergroot je het communicatiebereik.

Regelgeving en vergunningen

Regelgeving en licentie-eisen met betrekking tot radioamateurantennes verschillen van land tot land. Het is belangrijk om voor gebruik een licentie te hebben in de specifieke regio en te voldoen aan de regels en voorschriften die zijn opgesteld door de relevante regelgevende instantie in de regio bij het gebruik van radioamateurantennes. Licenties worden over het algemeen ingedeeld in verschillende klassen, zoals in het Verenigd Koninkrijk in de categorieën Foundation, Intermediate en Full en in de Verenigde Staten in de categorieën Technician, General en Amateur Extra. De Technician-licentie geeft toegang tot alle VHF- en UHF-radiobanden voor amateurs en enige toegang tot de HF-banden (hoge frequentie). Houders van een algemene licentie hebben toegang tot VHF- en UHF-privileges en meer HF-privileges voor spraakco1TP15communicatie. Dit is ideaal als je wereldwijd wilt co1TP15communiceren. De Amateur Extra-licentie is de premium licentie met volledige toegang tot alle amateurfrequentiebanden. Apparaten die onder amateurlicenties worden gebruikt, moeten voldoen aan de relevante normen.

Conclusie

Zoals in het hele artikel besproken, zijn antennes voor radioamateurs een fundamenteel onderdeel van moderne communicatiesystemen die dagelijks worden gebruikt. Een duidelijk begrip van de radioamateurantennes, inclusief de verschillende beschikbare types, de werkfrequenties, licentievereisten, belangrijkste voordelen en common use cases, zal je in staat stellen om een geschikte radioamateurantenne te selecteren en de optimale prestaties te bereiken.